Vooral aan het begin van het wintersportseizoen merk je duidelijk dat er kunstsneeuw op de piste aanwezig is. Soms slingeren er zelfs alleen een paar witte stroken door een volkomen groen landschap. Kunstsneeuw vormt voor de skigebieden een basis laag voor de rest van het seizoen en garandeert dat jij en ik van de pistes kunnen genieten. Ook als Koning Winter het laat afweten. Maar wat is het verschil tussen kunstsneeuw en natuursneeuw? Hoe schadelijk is kunstsneeuw voor het milieu? En op welke sneeuw is het fijner skiën? Deze en tal van andere vragen worden beantwoord in dit blog.
Kunstsneeuw is in 1940 per toeval ontdekt in de Amerikaanse tuinbouw. Bij lage temperaturen bevroor het vernevelde water dat men juist gebruikte om planten tegen de kou te beschermen. Enkele tientallen jaren later kwamen de eerste echte sneeuwkanonnen op de markt. Het verschil tussen kunstsneeuw en natuursneeuw zit in de vorm. Natuurlijke sneeuwkristallen hebben een sterachtige vorm met zes armen, waardoor ze aan elkaar blijven kleven en vlokken vormen. Kunstsneeuw daarentegen is eerder rond of bolvormig en blijft niet aan elkaar plakken. Waterdruppeltjes worden met hoge snelheid door het kanon geperst, waarna deze vernevelen en als sneeuw op de piste vallen. Natuursneeuw valt van een grote hoogte naar beneden en heeft veel langer de tijd om tot een grotere vlok te komen met lucht tussen de diverse kristallen.
Zowel op kunstsneeuw als op natuurlijke sneeuw kun je goed skiën, maar er zijn wel verschillen. Kunstsneeuw is eigenlijk geen sneeuw, maar ijs. De kristallen zijn veel kleiner dan die van natuursneeuw (zie foto hierboven). Het zijn minuscule bolletjes (waterdruppels) die samen een tot wel vier keer compacter 'sneeuwdek' vormen dan natuursneeuw. In het geval van natuursneeuw haken de armen als het ware in elkaar, waardoor het veel luchtiger is. Voordeel van kunstsneeuw is dat het minder snel smelt dan natuursneeuw, beter temperatuurwisselingen aankan en minder snel 'stuk' gaat door pistenbully's. Nadeel is dat pistes met kunstsneeuw keihard en ijzig kunnen worden - zeker aan het einde van een drukke skidag in het hoogseizoen. Bovendien willen je ski's er sneller in happen, zeker als het net is opgespoten. Misschien heb je het afremmen van je ski's weleens gemerkt als je onder een sneeuwkanon dat aanstaat doorskiet. Toch kunnen je ski's ook zo reageren op natuursneeuw en kan natuursneeuw ook hard worden.
Op de hoogte blijven van het laatste nieuws op wintersportgebied, insider tips, de leukste bestemmingen en nog veel meer?
Iedere wintersporter hoopt op een vroege inval van de winter met veel sneeuw. Mocht de sneeuw op zich laten wachten, dan is het in ieder geval van belang dat het koud genoeg is. Voor de productie van kunstsneeuw dient de temperatuur onder het vriespunt te liggen (bij voorkeur -3 °C), al zijn er tegenwoordig ook skigebieden waar je all weather sneeuwkanonnen vindt. In Winterberg kan men bijvoorbeeld ook kunstsneeuw produceren bij temperaturen rond of iets boven het vriespunt. Ideaal is een langere periode met kou, zodat de sneeuwproductie effectief is en de sneeuw niet direct oplost in de lucht of transformeert in water. Ook de luchtvochtigheid is van belang: hoe lager, hoe beter. Kunstsneeuw wordt gemaakt door waterdruppels op hoge druk te laten bevriezen. Bij voorkeur met een lage luchtvochtigheid en weinig wind. Er zijn verschillende soorten kunstsneeuwinstallaties, waaronder de welbekende sneeuwkanonnen en sneeuwlansen (lange dunne buis).
Net als natuurlijke sneeuw bestaat kunstsneeuw volledig uit bevroren water. In een aantal skigebieden voegt men soms bacteriën toe die ervoor zorgen dat het water makkelijker bevriest. Deze methode is echter omstreden, vanwege de gevolgen voor het milieu. Om die reden gebeurt dit in steeds minder skibestemmingen en zijn bepaalde middelen zelfs verboden.
Natuursneeuw blijft door de geringe dichtheid minder lang koud en smelt sneller dan ons poederliefhebbers lief is. Kunstsneeuw is een stuk compacter en heeft hiermee een schild tegen stijgende temperaturen. Hierdoor blijft het langer liggen dan natuursneeuw. Helaas is het nog niet mogelijk om fijne poedersneeuw te produceren met een sneeuwkanon. Er is nog geen oplossing om de hoge dichtheid van kunstsneeuw tegen te gaan. Voor fijne poedersneeuw dien je nog altijd het weerbericht goed in de gaten te houden.
De productie van kunstsneeuw kost energie en stoot de nodige CO2 uit. Ook de infrastructuur voor de aanmaak van kunstsneeuw heeft impact op de omgeving. Naast elektriciteit is er veel water nodig. Dit water wordt in sommige skigebieden onttrokken uit rivieren en meren. Bassins voor de opslag van water en leidingen voor het transport hebben hun weerslag op de schoonheid van de natuur en kunnen leiden tot erosie. Daarnaast hebben gevoelige bergplanten door de langere aanwezigheid van sneeuw minder tijd om tot bloei te komen, waardoor zij bedreigd kunnen raken. Gelukkig is er de laatste jaren flink ontwikkeld op het gebied van duurzaamheid en kunstsneeuwproducties. De SkiWelt bijvoorbeeld, koploper op het gebied van duurzaamheid, heeft zeventien waterreservoirs die via een leidingnetwerk met de sneeuwkanonnen zijn verbonden. Optimaal geïntegreerd in de omgeving en gevoed door neerslag. Door het smelten van de sneeuw in het voorjaar wordt het water langs natuurlijke weg weer teruggevoerd naar de natuur en dient het voor de watervoorziening van zowel de koeien op de alpenweide als de veelzijdige flora.
Met klimaatverandering is het niet meer vanzelfsprekend dat skigebieden van december tot en met april geopend kunnen blijven. Maar wanneer Moeder Natuur het niet toelaat, zorgt kunstsneeuw ervoor dat skigebieden toch hun liften kunnen openen. De grote dichtheid van kunstsneeuw zorgt er ook voor dat de kwaliteit van de pistes langer optimaal blijft. Een onderlaag van kunstsneeuw is dus ideaal, aangezien het langer voorkomt dat stenen en gras tevoorschijn komen op de pistes. Maar zelfs in het hoogseizoen kunnen we bijna niet meer zonder sneeuwkanonnen.
Sneeuwkanonnen en sneeuwlansen zijn inmiddels gemeengoed in de skigebieden van de Alpen. Reden is dat de klimaatverandering in sommige regio’s goed te merken is. Met name skigebieden die lager zijn gelegen en dalafdalingen moeten kunstmatig worden besneeuwd om wintersport mogelijk te maken. Alleen op deze manier kun je aan het eind van de zomer met een gerust hart je wintersport boeken. Sneeuwgarantie aan het begin van het seizoen is alleen mogelijk met de inzet van kunstsneeuw.
Tijdens de wintersport staat Thijs het liefst ’s ochtends als eerste bij de lift en komt hij als laatste weer beneden. Tussendoor is er altijd tijd voor een goede Apfelstrudel of Schnitzel. Ook de après-ski slaat hij niet over.
